Prawo użytkowania wieczystego jest specyficzną instytucją, w której właścicielem gruntu pozostaje najczęściej gmina lub Skarb Państwa, a użytkownik korzysta z nieruchomości na podstawie umowy zawartej na wiele lat. W praktyce coraz częściej pojawia się pytanie, czy możliwa jest rezygnacja z użytkowania wieczystego i jakie są tego skutki.
Czy można zrzec się użytkowania wieczystego?
Tak, możliwe jest zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego. Oznacza to, że osoba korzystająca z nieruchomości może złożyć jednostronne oświadczenie, że rezygnuje z dalszego wykonywania tego prawa. Skutkiem tego jest wygaśnięcie użytkowania wieczystego i powrót gruntu do właściciela, czyli najczęściej gminy lub Skarbu Państwa.
Zrzeczenie się prawa następuje w formie aktu notarialnego i wymaga następnie ujawnienia w księdze wieczystej, aby stało się skuteczne wobec osób trzecich. W takiej sytuacji użytkownik wieczysty przestaje ponosić wszelkie obowiązki związane z nieruchomością, w tym m.in. uiszczania opłat rocznych.
Jak wygląda procedura rezygnacji?
Rezygnacja z użytkowania wieczystego procedura wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa musi zostać złożone przed notariuszem, ponieważ tylko taka forma zapewnia jego ważność. Następnie notariusz składa wniosek do sądu wieczystoksięgowego o wykreślenie prawa z księgi wieczystej. Cała procedura ma charakter jednostronny – zgoda gminy czy Skarbu Państwa nie jest wymagana, choć w praktyce właściciel gruntu zostaje poinformowany o zmianie przez wpis w księdze wieczystej. Dla skuteczności oświadczenia o zrzeczeniu się użytkowania wieczystego jako prawa ujawnionego w księdze wieczystej wymagane jest wykreślenie tego prawa z księgi wieczystej. Taka regulacja prawna jest uzasadniona zapewnieniem bezpieczeństwa obrotu i jasności sytuacji prawnej.
Co ważne, procedura jest stosunkowo prosta, ale wymaga poniesienia kosztów notarialnych oraz sądowych.
Czy gmina musi wyrazić zgodę?
Nie, gmina nie ma prawa blokować zrzeczenia się prawa użytkowania. Wynika to z konstrukcji samej instytucji, w której użytkownik posiada swobodę decyzji co do dalszego korzystania z gruntu. Jednostronne oświadczenie skutkuje tym, że własność gruntu w całości wraca do właściciela. Brak zgody właściciela nie ma znaczenia – wystarczy prawidłowo sporządzone oświadczenie i jego ujawnienie w księdze wieczystej. W praktyce oznacza to, że nawet jeśli gmina nie jest zainteresowana przejęciem gruntu, nie może zablokować tego procesu.
Jakie są skutki rezygnacji?
Najistotniejszym skutkiem jest całkowite wygaśnięcie tego prawa i związanych z nim obowiązków. Użytkownik przestaje uiszczać opłaty za użytkowanie wieczyste, w tym opłaty roczne. Użytkownik nie jest również zobowiązany do ponoszenia innych ciężarów związanych z nieruchomością.
Jednocześnie traci on możliwość korzystania z nieruchomości. Warto podkreślić, że taka decyzja różni się od sytuacji, jaką jest przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność – tam użytkownik uzyskuje pełne prawo własności, podczas gdy przy rezygnacji prawo całkowicie wygasa. Z tego względu przed podjęciem decyzji dobrze jest przeanalizować, które rozwiązanie jest bardziej opłacalne w dłuższej perspektywie i co w rzeczywistości chcemy osiągnąć. Kancelaria prawna Warszawa oferuje profesjonalną pomoc prawną.
Warto przeczytać też: Dowody na zasiedzenie nieruchomości